Mahlep Nedir?

Mahlep, hoş bir aroması olan, özellikle hamur işlerinde sıklıkla kullanılan ve aktarlardan kolaylıkla temin edilebilen bir baharat türüdür. Mahlep, gülgiller ailesindendir. Mahlep ağacının boyu 10 metreye kadar büyüyebilmektedir. Çiçekleri beyaz, meyvesi kiraz şeklindedir. Hatta ilk defa gören birisi, mahlepi kirazla karıştırabilir. Kullanımı için, belirli bir olgunluğa erişen mahlep meyveleri toplanır ve güneşte kurutulur. Sonrasında öğütüp elenerek, baharat olarak tüketime sunulur. Mahlep meyvesi, haziran ayında olgunlaşmaktadır. Temel yetişme alanı, Orta Avrupa ve Batı Asya olan mahlep, ülkemizde de dağlık bölgelerde kendine yetişme alanı bulmuştur. Tokat, Amasya ve Çorum ile Doğu Anadolu’nun dağlık bölgelerinde yaygın olarak yetişmektedir. Yetişme aşamasında, herhangi bir insan emeğine gereksinim duymamaktadır. Çapalama, gübreleme ve sulama gibi tarımsal faaliyetler gerektirmeden, dağların yamaç kısmında kendi kendine yetişmektedir.

Mahlep Nerelerde Kullanılır?

En yaygın kullanım alanı, hamur işleridir. Aromatik kokusu sayesinde, hamur işlerine farklı bir lezzet katmaktadır. Osmanlı döneminden beri, çeşitli hamur işlerine lezzet katmak amacıyla kullanılan mahlep, Türk mutfağının önemli baharatlarından birisidir. Mahlep hamur işlerinde, tohumlarının öğütülüp elenmesiyle elde edilen un şeklinde kullanılır. Hamur işleri haricinde, bazı yemeklerde de hoş koku ve lezzet kattığı için kullanılmaktadır. Yemeklerde ise, baharat olarak kullanılır. Helva ve pilav gibi geleneksel lezzetlerimize daha farklı bir aroma katmak için çoğu kişi tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Ülkemizde, temel yetişme alanı olan Tokat yöresinde, mahlep ezmesi ve püresi olarak da satışı yapılmaktadır. Gıda sektöründe yoğunlukla kullanılan mahlebin kullanım alanı yemeklerle sınırlı değildir. İçki, ilaç, boya ve kozmetik sektöründe  kullanım alanı yaygındır.

• Üzüm ile mahlebin birleşmesi ve çeşitli işlemlerden geçirilmesiyle elde edilen şarap, mahlep şarabı adı altında satışa sunulmaktadır.
• İlaç sektöründe kullanımı, çok eskilere dayanmaktadır. Tıbbi imkanların yetersiz olduğu eski dönemlerde, çeşitli hastalıklara derman olması amacıyla kullanılan şifalı bitkiler arasında bulunan mahlep, yapılan bilimsel araştırmalar doğrultusunda iyileştirici etkisinin kanıtlanmasıyla, çeşitli ilaçların etkin maddesi olarak kullanılmaktadır.
• Boya sanayinde kullanım amacı ise, yağının suya karşı diğer yağlardan daha dayanıklı olmasına bağlıdır. Mahlep yağı, önemli miktarda eleostearin asidi içerir. Diğer yağlara oranla yüksek oranda eleostearin asidi içeren mahlep yağı, boya sektörünün ana malzemelerinden birisidir.
• Hayatın her alanında kullanım özelliğine sahip olan mahlep, kozmetik sektöründe ise, tohumları öğütülerek, çeşitli ürünlere renk vermek amacıyla kullanılmaktadır.
• Tonumu öğütülerek vücuda sürüldüğünde ise, hem cildi canlandırıcı etkiye sahiptir, hem de ter kokusunu gideren en doğal kozmetik ürünü olma özelliğine sahiptir.

Mahlep Çeşitleri Nelerdir?

Ülkemizin dağlık bölgelerinde rahatlıkla ve yoğunlukla yetişen mahlebin, iki çeşidi vardır: Sarı mahlep ve kara mahlep.

Sarı Mahlep: Gövdesi sütlü kahverengidir. Meyveleri olgunlaştığında kırmızı olur. Genelde Tokat ve Amasya yöresinde yetişen mahlep türüdür. Kiraz ve vişnenin çoğaltılması için, aşılamada kullanılabilmektedir.

Kara mahlep: Meyveleri siyahtır. Aşılamada kullanılabilecek bir mahlep türü değildir.

Kullanım alanı yaygın ve yetişmesi kolay olan mahlep, sağlık açısından da, saymakla bitmeyen faydaları bulunan şifalı bir bitkidir.

Mahlebin Faydaları Nelerdir?

• İdrar söktürücü özelliktedir. Bu sayede, toksinlerin vücuttan atılmasını ve sağlıklı bir metabolizmaya sahip olmayı kolaylaştırmaktadır.
• Ağrı kesici özelliği bulunmaktadır. Ağrı kesici özelliği ile, birçok ilacın içeriğinde bulunan mahlep, şiddetli ağrı durumunda bal ile karıştırılarak veya çay şeklinde de tüketilebilir.
• Karaciğer için faydalıdır. Çeşitli karaciğer hastalıklarının oluşumunun önlenmesinde veya tedavisinde faydalıdır.
• Bağışıklık sistemini güçlendirir, enerji verir.
• Diyabet hastası olanlarda, şekeri dengede tutar. 
• Doğal bir balgam söktürücüdür.
• Hazımsızlığın giderilmesinde etkilidir. 
• Nefes darlığı ve astım gibi solunum problemlerine iyi gelmektedir. 
• Cilt için olumlu etkileri bulunmaktadır.

Gıda sektöründen kozmetik sektörüne, ilaç sektöründen boya sektörüne kadar her alanda kullanılması mahlebin önemini arttırmaktadır. Kıymetli bir baharat olmasından dolayı, kilogram fiyatı biraz pahalı olsa da, 10-15 gram civarında alınarak da uzun süre kullanılabilir.