Vücudumuzda bulunan önemli proteinlerden biri olan ferritin, demir depolamakla görevlidir. Kanda bulunan ferritin proteinin miktarıyla kanda bulunan demir miktarını öğrenmiş oluruz. Ferritin proteini miktarı eksik olan bireylerde demir elementinin düşüklüğünü görürüz. Ve bu ferritin proteini eksikliği, birçok faktöre dayanır. Bunlar; alkol kullanımı, beslenme yetersizliği, hepatit vb. Karaciğer hastalıkları, c vitamini eksikliği gibi faktörlerdir. Yapılan kan testleriyle vücudumuzdaki ferritin proteini miktarları saptanabilir. Ve bununla beraber demir eksikliği olup olmadığına bakılır.
- Ferritin proteininin normal değerleri:
- Yetişkin erkeklerde: 12-300 ng/mL
- Yetişkin kadınlarda:10-150 ng/mL
- Yenidoğan bebeklerde:25-200 ng/mL
- Bir aylık bebeklerde:200-600 ng/mL
- Üç beş aylık bebeklerde:50-200 ng/mL
- 6 ay ve 15 yaş arasındaki çocuklarda: 7-142 ng/mL
Ferritin yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
Ferritin yüksekliği, genetik nedenlerin sebep olduğu ferritin proteinin kanda yükselmesidir.Genetik sebeplerin çoğu etyolojiyi açıklamasının yanında genetik klmayan nedenler de ferritin proteininin yükselmesine sebep olabilir.Bu genetik olmayan nedenler:
- Hepatit hastalığı
- Iltihabi hastalıklar
- Alkolle oluşan karaciğer hastalığı
- Kronik kan nakliyle tedavi
- Kırmızı kan hücresi(alyuvar) aktarımı
- Lösemi
- Hodgkin lenfoma
- Porfiria hastalığı vb. Rahatsızlıklardır.
Ferritin yüksekliği belirtileri nelerdir?
- Ciltte oluşan kararmalar
- Letarji (uyuma haline benzeyen uyuşukluk durumu)
- Yorgun, halsiz olmak
- Karın ağrıları
- Cinsel performansta düşüklük
- Kalp damar rahatsızlıkları
- Göğüs ağrıları
- Eklem ağrıları
- Kalp çarpıntıları
- Güçsüzlük
- Etyolojisi belirsiz kilo kaybı
Ferritin proteininin kanda yükselmesi söz konusuysa dahiliye doktoruna başvurmalısınız. Gerekti testleri tekrarlayıp ferritini düşürmeye yönelik bir tedavi uygulanmalıdır.
Ferritin düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
- Kanda demir(Fe) elementinin eksikliği
- Mide, bağırsak rahatsızlıkları
- C vitamininde eksiklik
- Alkolün tüketimi
- Uzun süren sindirim kanalı kanamaları (ülser kaynaklı kan kayıpları)
- Tiroid hormonu seviyesindeki bozukluklar
- Bağırsak iltihabı
- Hepatit vb. karaciğer rahatsızlıkları
- Yemek borusu, mide, kolon kanseri hastalıkları
- Adet kanamalarında aşırılık
- Farklı nedenlerden kan kaybı yaşanması
- Yetersiz beslenme
- Demir emiliminde sorunlar
Ferritin düşüklüğü belirtileri nelerdir?
Yorgunluk, enerji seviyesinde azalma: Sürekli yorgun hissetme hali çoğunlukla ferritin proteininin düşük olmasından kaynaklanır. Ferritin proteini düşük olan kişiler çabuk yorulurlar ve hafif dereceli fiziksel aktivitelerde bile zorluk yaşarlar.
Ferritin düşüklüğü sorunu olan insanlar aniden enerji kaybına uğrarlar. Günlük rutin işlerinde bile kendilerini yorgun hissederler. Herhangi bir gerçekleştirmek istediği aktivitelerde güçsüz hissederler ve gerçekleştirme gücünü kendilerinde bulamazlar.
Saçlarda dökülme, azalma: Ferritinin seviyesi normal seviyenin altına düşerse, kişide saç dökülmesi ortaya çıkmaya başlar. Saçtaki foliküller (saç tellerinin oluştuğu kısımlar) ferritin proteini içerirler. Bu sebeple ferritinin miktarındaki azalmalar saç uzamasını olumsuz etkiler.
Tiroid hormonu seviyesinde anormallikler:
Tiroid hormonunun az salgılanmasına hipotiroidizm adı verilmektedir.. Ferritin proteini normal seviyelerin altında ise tiroid bezi düzgün bir şekilde çalışamaz. Ve bu yüzden de tiroid bezi yeterli olucak miktarda hormon üretemez. Buna hipotiroidizm adı verilir, düzensiz olan bağırsak hareketleri ve yorgunluk gibi birçok sağlık sorunlarına yol açar.
Soluk cilt görünümü: Ferritin proteini ciltte, epidermis tabakasının hemen altında bulunmaktadır.Vücudumuzda normal düzeylerde ferritinin bulunuyor olması, sağlıklı görünen bir cilt için son derece önemlidir. Çünkü ferritin seviyeleri kanda düştükçe ciltte kuruma olur ve soluk görünür.
Solunum yolu rahatsızlıkları: Düşük ferritin proteini seviyeleri çok şiddetli demir eksikliğine sebep olduğunda ortaya çıkan belirtiler de daha ağır olabilir. Solunum yolundaki güçlük, tedavi edilmemiş olan ferritin eksikliğinin ortaya çıkan bir sonucudur. Bunun sebebi, kandaki demir elementinin, akciğerlerden vücudun diğer bölgelerine yeterli miktarda oksijen taşınması konusunda çok önemli rolü olmasındandır. Hatta demir elementinin eksikliğinde nefes almak konusunda da güçlük yaşanabilir.
Tırnaklarda kırılma: Ferritin proteini tırnakları kırılmaya yatkın duruma getirebilir. Bu durumun temel sebebi ise ferritin proteini düşüklüğünün demir elementinin eksikliğine sebep olmasıdır. Demir eksikliği ortaya çıkmasının en önemli semptomu ise tırnaklarda çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmadır.
- Ferritin eksikliği tedavisinde bir dahiliye doktoruna görünülmelidir.Yapılan kan testleri sonucunda uygulanacak tedavi yöntemi belirlenmelidir. Örneğin; demir hapı kullanımı, c vitamini alımı, demir elementinden zengin besin maddeleriyle beslenmek, yemeklerin demir tencerelerde pişirilmesi, demir elementinin emilimine katkıda bulunan gıdalarla beslenip emilimi engelleyip gıdalardan uzak durmak gibi yöntemlerden hangisi bizim için doğru yöntemse ona başvurulmalıdır.Doktor kontrolü rutin olarak devam ettirilmelidir.