Çinko (Zn), bitkiler ve hayvanlar için önemli bir eser elementtir. Sağlık için çok küçük miktarlarda çinko gerekli olduğu için “önemli eser element” olarak adlandırılır.
İnsan vücudundaki birçok işlevden sorumludur. Çinko, önemli bir mineraldir ve protein sentezinde hayati bir rol oynar. Ayrıca insan vücudunun bağışıklık sistemindeki hücre üretimini düzenler. Çoğunlukla vücudun en güçlü kaslarında bulunur. Özellikle beyaz ve kırmızı kan hücrelerinde, retina, deri , karaciğer, böbrekler, kemiklerde ve pankreasta yüksek konsantrasyonlarda bulunur . Erkeklerdeki semen ve prostat bezi de önemli miktarlarda çinko içerir.
İnsan vücudunda, çinkonun normal çalışmasını gerektiren 300’den fazla farklı enzim vardır. *
Çinkonun Faydaları
- Bağışıklığı güçlendirir. Çinko eksikliği, bağışıklık sistemi işlevini ciddi şekilde bozabilir.
- Diyare (ishal) oluşumunu önlemeye yardım eder ve ishalin tedavisinde yardımcı olur. *
- Soğuk algınlığı semptomlarıyla mücadelede yardım eder. Yeterli düzeyde çinko alımı hastalığı daha hafif atlatmanıza yardım eder. *
- Çinko, doğal bir kanser tedavisi de dahil olmak üzere oksidatif stresle mücadeleye ve hastalık gelişim şansını azaltmaya yardımcı olan etkili bir anti-inflamatuar ve antioksidan ajandır. Özellikle yaşlı hastalarda, kanserli hücre mutasyonunu ve tümör büyümesini engelleyen sağlıklı hücre bölünmesini desteklemektedir. *
- Sivilce ve akneleri tedavi etmeye yardım eder. Akne tedavisinde çinko sülfatın oldukça etkili olduğu gösterildi. *
- Çinko, akne gibi cilt yaralarında beyaz kan hücrelerini uyarır. Beyaz kan hücreleri iyileşme sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır ve vücudu kanser yaraları, ülserler, yanıklar , cerrahi yaralar ve diğer çeşitli yaralar gibi birçok enfeksiyon kaynağına karşı savunmada yardımcı olur.
- Çinko, aynı zamanda cilt onarımı ve yeniden büyümesi için gerekli olan bağ dokusu olan kollajen üretiminde de gereklidir. *
- Ayrıca ülser gibi vücut içi tahrişlerin tedavisinde de yardımcı olur.
- Üreme sağlığını da desteklemektedir. Kadınlarda östrojen ve progesteron üretiminde önemli rol oynar. Östrojen seviyesinin çok yüksek ya da çok düşük olması adet döngüsü, ruh hali değişiklikleri, erken menopoz, infertilite (kısırlık) gibi sorunlara neden olabilir ve hatta bazı kanser türlerinin oluşma riski arttırabilir.
- Erkeklerde ve kadınlarda bir diğer önemli hormon olan testesteron üretiminde önemli bir rol oynamaktadır. *
- Ayrıca çinko yeterince alınmadığında erkeklerde düşük sperm kalitesi ve kısırlık riski artmaktadır. *
- Erkeklerde ereksiyon bozukluğuna karşı yardımcı olur. *
- Kronik bir cilt bozukluğu olan egzama çinko eksikliği nedeniyle oluşmaktadır. Yeterli miktarda çinko alındığında vücudun iyileşme kabiliyetine yardım eder ve kronik enfeksiyonların tedavisinde önemli bir rol oynar. *
- Kalp damar sağlığını korumaya yardımcı olur.
- Çinko, insülin de dahil olmak üzere çoğu hormonun sağlıklı çalışması için gereklidir.
- Çinkonun antioksidan etkileri vücudun beynin ağır metallerini ortadan kaldırmasına yardımcı olur, böylece dokuda birikerek hasara neden olmaz. Beyin hücrelerinin hücresel dengesini korumaya da yardımcı olur. Bu sayede nörodejenerasyon ve Alzheimer hastalığının gelişmesini önlemeye yardımcı olur.
- Sağlıklı uyku için önemli bir hormon olan melatoninin metabolizması için gereklidir. *
- Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tedavisinde yardımcı olur.
- Osteoporoz ve pnömoniyi (zatürre) önleme ve tedavi etmede yardım eder. *
- Prostat bozukluklarıyla mücadelede çok önemlidir. Eksikliği prostat bezinin büyümesine neden olur ve kansere karşı savunmasız hale getirir. *
- Bazı insanlar maküler dejenerasyon adı verilen bir göz hastalığında, gece körlüğü ve kataraktlarda çinko kullanır.
- Astım için de kullanılır.
- Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, edinilmiş immün yetmezlik sendromu (AIDS), sedef hastalığı, egzama ve akne gibi deri koşullarının tedavisinde yardımcı olur.
- Bazı sporcular, atletik performanslarını ve gücünü arttırmak için çinko kullanırlar.
- Düşük çinko düzeyleri orak hücre hastalığı, HIV, majör depresyon ve tip 2 diyabet ile ilişkili olabilir ve çinko takviyesi ile mücadele edilebilir. *
- Kronik yorgunluğu gidermede yardımcı olur. *
İstiridye, yengeç ve ıstakoz gibi deniz ürünleri
Sığır ve kuzu gibi kırmızı et kaynakları
Kaju, kabak çekirdeği, badem, ceviz gibi kuru yemişler
Nohut, fasulye, buğday
Kefir, yoğurt gibi süt ürünleri
Tavuk, hindi
Yulaf ezmesi
UYARI
- Çinkonun sağlığa oldukça fazla yararı vardır, ancak aşırı çinko alımının faydadan ziyade zarara neden olmaktadır. Çok yüksek miktarda çinko alımında mide bulantısı, kusma, iştah kaybı, mide ağrıları, baş ağrısı ve ishale neden olabilir.
- Fazla çinko alımı, bakır emilimini baskılayabilir.
- Ayrıca, vücuttaki artmış çinko seviyelerinin böbrek taşlarının gelişiminde rol oynayabileceğine dair bazı kanıtlar da bulunmaktadır. *